Ross 308 broyler chizig‘i Aviagen seleksiya kompaniyasining eng ommaviy genetik mahsulidir. Seriyasining maqsadi – minimal yem konversiyasi, tez o‘sish va bozor talabiga mos karkas tuzilishi. 2024‑yil yakuni bo‘yicha dunyo bozorida savdo qilinayotgan broyler jo‘jalarning ≈ 54 % ulushi Ross 318/708/308 oilasiga to‘g‘ri keladi [[Aviagen Global Report 2024]].
Ross 308: Genetika va liniyalar
Liniya | Patlanish | Xususiyat | Tavsiya etilgan bozor vazni |
---|---|---|---|
Ross 308 F (Fast Feather) | Tez patlanadi | 35 kunda 2,3 kg | Tuxum ko‘p iste’mol qilinadigan bozor, yarim tayyor mahsulot |
Ross 308 FF (Slow Feather) | Sekin patlanadi | Pat sifatida eksport uchun qulay | 42 kunda 3,2 kg |
Ross 308 AP | Tez patlanadi, issiq iqlim tolerant | Kam namlikli oblastlar | 32 kunda 2,0 kg |
Selektsiyada parhez oqsilga javob reaksiya (RFI) va yurak‑o‘pka sig‘imi (ASCITES resistance) uchun marker‑genetik tanlov qo‘llanadi [[Mignon‑Grasteau et al., 2023, Poultry Sci. 102:1155‑1164]].
Ishlash ko‘rsatkichlari (Ross 308 Performance Objectives 2024)
Yosh (kun) | Tirik vazn, kg | Yig‘ma FCR | Sutkalik o‘sish, g | Yog‘li to‘qima % | Karkas chiqimi % |
---|---|---|---|---|---|
7 | 0,18 ± 0,01 | 1,14 | 25 | — | — |
14 | 0,45 ± 0,02 | 1,24 | 32 | — | — |
21 | 0,97 ± 0,03 | 1,33 | 45 | 1,8 | 70,1 |
28 | 1,60 ± 0,04 | 1,38 | 56 | 2,2 | 71,2 |
35 | 2,30 ± 0,05 | 1,40 | 65 | 2,8 | 72,2 |
42 | 3,22 ± 0,06 | 1,52 | 70 | 3,3 | 73,1 |
Ma’lumot manbasi: Aviagen Ross 308 Performance Objectives (2024 yanvar versiyasi). 42 kunda 1 kg go‘sht uchun 1,52 kg yem sarfi – bozor bo‘yicha eng past ko‘rsatkichlardan biri.
Ross 308: Oziqlantirish spetsifikatsiyasi (plant‑protein diet)
Parhez bosqichi | Kun | ME, kcal /kg | XP % | SID Lys % | Kaltsiy % | Na % |
---|---|---|---|---|---|---|
Pre‑starter | 0‑4 | 2 950 | 23,5 | 1,40 | 1,02 | 0,21 |
Starter | 5‑10 | 3 000 | 22,0 | 1,30 | 1,00 | 0,20 |
Grower | 11‑24 | 3 100 | 20,5 | 1,10 | 0,90 | 0,19 |
Finisher | 25‑35 | 3 200 | 19,0 | 0,90 | 0,80 | 0,18 |
Withdrawal | 36‑42 | 3 150 | 18,0 | 0,80 | 0,75 | 0,17 |
Yemga mahsus qo‘shimchalar: butirat (0,1 %), fitaza (500 FTU), xolin‑xlorid (600 mg/kg), selen‑yeast (0,3 mg/kg Se). [[Aviagen Nutrition Specs 2024]]
Ross 308: Joylashtirish va mikroklimat
- Zichlik: 30 kg / m² (tabiiy shamollatish) – 38 kg / m² (majburiy tunnel ventilyatsiya).
- Boshlang‘ich harorat: 32 ± 0,5 °C (1‑sutka); har kuni ≈ 0,5 °C pasaytirib, 21‑kunda 21 °C.
- Relativ namlik: 60‑65 % (0‑7 kun), so‘ng 50‑55 %.
- CO₂ < 3000 ppm; NH₃ < 10 ppm (24 soat).
- Ventilyatsiya: Minimal – 1 m³ h⁻¹ kg⁻¹ (1‑12 kun), maksimal – 6 m³ h⁻¹ kg⁻¹ (40+ kun).
- Yoritish: 0‑48 soat 23 L/1 D; 3‑14‑kun 20 L/4 D; 15 kundan keyin 18 L/6 D.
Aviagen Broiler Handbook (2022) ga ko‘ra, > 70 lx yorug‘likda Ross-308ni jo‘jalarda ko‘rdiktilik stresi oshadi, shuning uchun 14‑kundan keyin 20 lx ga pasaytiriladi.
Sog‘liq, vaktsinatsiya va bioxavfsizlik
Vaktsina jadvali (tipik):
Yosh, kun | Vaktsina | Yo‘l | Izoh |
---|---|---|---|
1 | IB + ND (mass strain) | aerozol | Tika qo‘l yoki buzadigan qurilma |
7 | Gumboro (intermed.+) | ichimlik | PH 5,8‑6,0 suv |
14 | Gumboro revaks. | ichimlik | |
18 | ND + AI (H5 inakt.) | i/m | Zarur hududlarda |
28 | IB variant 2 | aerozol |
Kasallik xatarlari: Ross 308ni tez o‘sish fonida SCD (Sudden Cardiac Death) va ascit sindromiga moyil; tushirilgan harorat va past kontent namligida xavf kamayadi.
Karkas hosili va go‘sht sifati
Paramedr | 35 kun | 42 kun |
---|---|---|
Karkas chiqimi, % | 72,2 ± 0,8 | 73,1 ± 0,7 |
Ko‘krak mushagi ulushi, % | 22,9 | 24,1 |
Son‑boldir mushagi, % | 18,5 | 17,8 |
Teri‑yog‘ % | 2,8 | 3,3 |
pH 24 h (ko‘krak) → 5,80 ± 0,05; suv ushlash qobiliyati ~ 73 %. [[Mir et al., 2024, J. Appl. Poultry Res. 33:121‑130]]
Iqtisodiy ko‘rsatkichlar (Uzb 2025 II‑chorak)
- Yem narxi: o‘rtacha 4 300 UZS / kg (starter) → 3 900 UZS / kg (finisher).
- FCR 1,52 bilan 1 kg tirik vazn tannarxi ≈ 6 100 UZS.
- Sotuv narxi: 9 200 UZS / kg (tiril) yoki 14 500 UZS / kg (go‘sht tozalangan karkas).
- Brutto marja: ≈ 33‑35 %.
- Kapital sarf (1000 bosh mini‑ferma):
- pichoqxona to‘plami = 17 000 USD
- jihoz (brooder, chashka, feeder) = 4 300 USD
- aylanuvchi kapital (1 syklus) = 6 500 USD
- Payback = 4 syklus (~ 9 oy).
Ross 308 vs Cobb 500 (taqqoslama)
Ko‘rsatkich | Ross 308 | Cobb 500 |
---|---|---|
35 kun vazn, kg | 2,30 | 2,25 |
FCR 35 kun | 1,40 | 1,43 |
Ko‘krak ulushi, % | 22,9 | 21,4 |
Yukatishni bardoshliligi | O‘rtacha | Yaxshi |
Issiq iqlim tolerantligi | Cobb 500 > Ross 308 |
Ross 308 tanlaganda, sovutish va ventilyatsiya mustahkam bo‘lishi kerak; ammo bozor ko‘krak go‘shti ulushiga katta baho beradigan hududlarda afzal.
Kuchli va zaif tomonlar
Kuchli:
- Past FCR
- Yuqori ko‘krak mushagi chiqimi
- Keng distribyutor tarmog‘i
Zaif:
- Issiq‑nam iqlimda o‘sish sur’ati pasayadi
- Metabolik stresska sezgir
Amaliy tez‑maslahat (FAQ)
S: Ross 308 jo‘jalarini qanday tezroq “uchirib” (boost) qilish mumkin?
J: Starterda 1,35 % SID Lizin va 0,90 % SID Met+Cys; 5‑kun bo‘yi 24 soat yorug‘lik; hujayra suvini pasaytiradigan ionoforlar (koktsidiostat) – max 100 ppm.
S: 40 °C yozgi kunda o‘limni kamaytirish usuli?
J: 0,5 g/l NaCl bilan suvni muzlatib berish (15 °C target), ventilyatsiyani 6 m³ h⁻¹ kg⁻¹ gacha oshirish, soyali “cool‑pad” o‘rnatish.
Adabiyotlar va manbalar
- Aviagen. Ross 308 Broiler Performance Objectives (2024).
- Aviagen. Plant‑Protein Broiler Nutrition Specifications (2024).
- Mignon‑Grasteau et al. (2023). Genomics of fast‑growing broilers. Poultry Science 102:1155‑1164.
- Mir N. et al. (2024). Carcass traits of Ross 308 at different market ages. J. Appl. Poultry Res. 33:121‑130.
- FAO/IFIF. Good practices for biosecurity in poultry (2022).
(Savollar va tahrir takliflari: info@caneo.uz / +998 90 190‑55‑59)