Uy sharoitidagi inkubator (≤ 120 tuxum) kichik fermer va xonadonlar uchun parranda zichligini ko‘paytirishning qulay usuli. To‘g‘ri mikroklimat parametrlari – 37,8 °C harorat va 50–55 % nisbiy namlik – embrion rivojiga bevosita ta’sir etadi. Xato ± 0,3 °C yoki RH ± 5 % bo‘lsa, chiqish darajasi 10–25 % gacha kamayadi [[FAO Hatchery Guide 2024]].
Inkubator turlari va sensorlar
| Model | Quvvati | Havo aylanishi | Povorot | Sensor toifasi |
|---|---|---|---|---|
| HomePro 60 | 60 tuxum | Majburiy (fan) | Avto 2 soat | NTC termistor, DHT22 RH |
| Rcom King Suro | 90 tuxum | Tabiiy + fan rezirk. | Avto 1 soat | PT1000, Honeywell HIH 4030 |
| XIA Smart 120 | 120 tuxum | Majburiy | Avto 1 soat | SHT31 Dig. combo |
Sensor aniqligi: PT1000 ±0,1 °C > NTC ±0,3 °C. Dig. combo (SHT31) RH ±2 %.
Harorat sozlash protokoli
Ideal grafik (forced‑air)
| Kun | T °C | ΔT ust‑past | Izoh |
|---|---|---|---|
| 1‑18 | 37,8 | ±0,2 | Normal inkubatsiya |
| 19‑21 | 37,5 | ±0,2 | “Lock‑down”, chiqish |
Kalibrovka
- Etalon termometr – ±0,1 °C diapazon, glitserinli.
- Inkubator bo‘sh → 1 soat ish × daraja barqaror bo‘lganda o‘qing.
- Vijdoni farq: ko‘rsatkich – etalon = kompensatsiya (qurilma menyu «Offset»).
- 3 nuqtali tekshirish: 37 °C, 38 °C, 40 °C.
Hot‑spot tekshiruvi
- ≥ 4 zona o‘lchab, ΔT max – min ≤ 0,6 °C → fan normal.
- Agar yuqori raftda issiq nuqta bo‘lsa – fanni 30 % tezroq rejimga → ΔT ≤ 0,4 °C.
Namlik boshqaruvi – uy sharoitida inkubator sozlash
Bosqichlar
| Kun | RH % | Uzunlik |
|---|---|---|
| 0‑7 | 55 ± 3 | Embrion organogenez |
| 8‑18 | 50 ± 3 | Albumen yo‘qolishi ↓ |
| 19‑21 | 70 ± 5 | Membrana yumshash, chiqish |
«Tuxum yo‘qotish massasi» testi
- Ideal: 12 ± 2 % (1‑18 kun)
- Amaliy: 6 tuxumni tarozida → kunlik grafik.
- Massa yo‘qotish < 10 % → RH baland, suv kamroq bug‘lanadi → suv tray yarmini bo‘sh qoldiring.
- Yo‘qotish > 14 % → RH past → suv tray maydonini 20 % kengaytiring yoki mato wick qo‘shing.
Sensor tekshiruvi
SHT31 ± 2 %; etalon psixrometr: ƒ = ( T₍ q₎ – T₍ n₎ ) / ( T₍ q₎ – T_wet );
Namlik offset: inkubator RH – etalon RH.
Povorot mexanizmi
- Burchak: ±45° har ikki yo‘nalishda.
- Interval: minimal 1 soat (≥ 24 marta/kun).
- To‘xtatish: 19‑kunda to‘liq stop.
- Signallar: Notog‘ri ishlashda buzzer, sirg‘anish > 5 °.
Qayd: Tovuqlarda 19‑kun, o‘rdaklarda 25‑kun, g‘ozlarda 29‑kunda “lock‑down”.
Inkubator uy sharoitida sozlash: CO₂ va O₂ nazorati (ixtiyoriy sensorli model)
- CO₂ 0‑18 kun < 4 000 ppm; lock‑down < 6 000 ppm.
- O₂ > 19 %.
- Vent valf ø50 mm, min 1 m³ h⁻¹ almashinish.
- CO₂ > 6 000 → buzzer + valf 100 %.
Uy sharoitida inkubator sozlash va diagnostika: aledonskop va chiqish tahlili
| Kun | Belgilar | Nojo‘ya sabab |
|---|---|---|
| 7 | Birikmalar ring — qon tomiri aniq | Tuxum go‘shtli, sog‘lom |
| 14 | Qora mushaklar to‘qnashuvi | Inkubator sovuq (< 36,5 °C) |
| 18 | Havo kamerasi katta | RH past (< 45 %) |
| 21 | “Pip” > 24 h | RH yuqori > 80 % |
Chiqish ko‘rsatkichlari
- Normal: ≥ 90 % fertil tuxumdan.
- Embriyom mortal bosqichi: 0‑7, 8‑14, 15‑21.
Avtomatlashtirish va IoT
- ESP32 + SHT31 + SSR (solid state relay) – Wi‑Fi telemetriya.
- MQTT server → Grafana grafiklar (T, RH, CO₂).
- Telegram bot: T > 38,3 °C yoki RH < 45 % → push‑xabar.
Xatolar va yechimlar – inkubator uy sharoitida sozlash
| Simptom | Sabab | Dastlabki yechim |
|---|---|---|
| Issiq hotspot (+0,8 °C) | Fan aylanishi past | Fan RPM 20 % ↑, changni tozalash |
| RH tebranadi (±7 %) | Tray hajmi kichik | Suv trayga mato wick, maydon +30 % |
| Povorot servo «qiyq» | Tishli halqa qotgan | Litiy‑sabun moyi, servo test |
Iqtisodiy baho (60 tuxum inkubator)
- Inkubator narxi: 4 200 000 UZS
- Elektr: 80 W × 504 h (21 kun) = 40,3 kVt × 1200 = 48 000 UZS
- Chiqish: 90 % → 54 jo‘ja; bozor narxi 14 000 UZS
- Brutto daromad: 756 000 UZS / siklus
- Payback: 6 syklus (~ 6 oy, 1 sikl = 28 kun).
11 | Xulosa
Uy sharoitidagi avtomatik inkubatorni +/‑ 0,2 °C va RH ± 3 % da boshqarish, 1‑soatlik avtomatik povorot va to‘g‘ri lock‑down rejimi bilan 90 % chiqish, FCR 1,52 bilan bozor jo‘ja quvvati yaratadi. IoT modulli yaxshilanishlar keraksiz tekshiruv vaqtini 50 % ga kamaytiradi.
Savol va texnik qo‘llab‑quvvatlash: incub@parrandachi.com | +998 90 190‑55‑59
Manbalar: FAO Hatchery Guide 2024; North Carolina State “Small Incubator Management” 2023; Aviagen Hatchery How‑to Tips #15 (2024); Raspberry Pi‑based incubator open‑source community (GitHub).
